Жилови тортилган “тўралар”, Тошкентда тезлик чеклови, ҳаж ва умра хушхабари — ҳафта дайжести

Ўзбекистонликлар учун ҳаж квотаси 2 баробарга ошади

Ҳафталигимизни хушхабар билан бошлаймиз. Саудия Арабистони Ўзбекистон фуқаролари учун ҳаж ва умра квоталари 2 баробарга оширадиган бўлди. Подшоҳликнинг ҳаж ва умра ишлари вазири Тавфиқ бин Фавзон ар-Робиянинг Тошкентга ташрифи давомида шундай келишувга эришилди.

Келишувга кўра, эндиликда ҳажга борадиган ўзбекистонликлар сони йилига 12 мингдан 24 мингга кўпаяди. Умра зиёратига эса йилига 100 минг нафаргача ўзбекистонлик бориши мумкин бўлади. Таққослаш учун, бу йил Ўзбекистондан умра қилувчилар сони илк марта 40 мингдан ошган.

Бу янгилик узоқ йиллардан бери ҳажга навбати келишини кутаётганлар учун айниқса қувончли бўлди. Буни август ойида Шавкат Мирзиёевнинг Саудия Арабистонига амалга оширган давлат ташрифининг натижаси дейиш мумкин.

Ташриф давомида Саудия фуқароларининг Ўзбекистонга кириши учун визасиз режим ўрнатилиши эълон қилинган эди. Шу ҳафта Тошкентда ўтган музокараларда ҳам Арабистондан Ўзбекистонга сайёҳлар оқимини кўпайтиришга катта урғу берилди. Эслатиб ўтамиз, 15 сентябрдан бошлаб FlyNas авиакомпанияси Тошкент ва Жидда ўртасида ҳафтасига 2 та авиарейсни йўлга қўйган. Умуман, икки мамлакат ўртасидаги авиақатновлар сонини ҳафтасига 14 тага етказиш мўлжал қилиняпти.

Шу билан бирга, Ўзбекистон фуқароларининг Саудияга боришини эркинлаштириш масаласи ҳозирча очиқ қоляпти. Амалдаги тартибга кўра, ўзбекистонликлар подшоҳликка бориш учун мустақил равишда визага ариза бера олмайди, бунинг учун сайёҳлик фирмасига мурожаат қилиш керак. Ҳаж ва умра ишлари вазирининг Kun.uz саволига жавобан айтишича, бевосита электрон виза олувчилар рўйхатига Ўзбекистон фуқароларини ҳам қўшиш масаласи кўриб чиқиляпти.

Маълумот учун, бу йилги Ҳаж зиёрати нархи салкам 63 миллион сўм бўлган эди. Шу ўринда ҳажга бориш учун навбатнинг шаффоф эмаслигини эслатиб ўтиш керак, буни ҳал қилиш учун навбатга ёзилишни давлат хизматлари марказларига ўтказиш масаласи кечикяпти.

Умра ҳақида гапирадиган бўлсак, бу ерда навбатлар ҳам, ягона нарх ҳам йўқ, чунки бу йилдан бошлаб умра зиёратини ташкил этишда давлат монополияси амалда бекор қилинди. Ҳозир туристик фирмалар тахминан 14-15 млн сўмдан бошлаб умра сафарини таклиф қиляпти. Меҳмонхонанинг жойлашуви, шароитлари, авиарейснинг қулайлиги ва бошқа қўшимча хизматларга қараб нархлар кўтарилиб бораверади.

Тошкентда тезлик чеклови пасайтирилиши кутилмоқда

Тошкентда автомобиллар учун рухсат этилган тезлик ҳафтанинг энг муҳокамали мавзуларидан бири бўлди. Шаҳарда тезлик чеклови ниҳоят пасайтирилиши кутиляпти. Шаҳар депутатларининг бир қисми жамоатчилик босими ортидан шундай қарорга келишга мажбур бўлди.

Гап шундаки, ўтган ҳафта Тошкентнинг айрим кўчаларида рухсат этилган тезликни 70 км/соатдан 60 км/соатга тушириш ҳақида йўл ҳаракати хавфсизлиги бошқармаси киритган таклиф Тошкент шаҳар кенгашида танқидларга сабаб бўлганди. Бу таклифни қоралаган депутатларнинг ўзи фаолларнинг танқидига дучор бўлгач, вазият ўзгарди.

Бунда жамоатчилик фаоллари депутатларга президентнинг сўзларини эслатгани ҳам рол ўйнаган бўлиши мумкин. Шу йил бошида Шавкат Мирзиёев тез орада Тошкентда тезлик кўпи билан 60 км/соатгача белгиланишини айтган эди.

Пайшанба куни шаҳар кенгашининг доимий комиссияси йиғилишида бу масала қайта кўриб чиқилди ва кутилганидан ҳам кенгроқ миқёсдаги қарор қабул қилинди. Унга кўра, Тошкентда Кичик ҳалқа йўли ичида жойлашган БАРЧА КЎЧАЛАРДА ҳаракат тезлиги соатига 60 километргача чекланиши мумкин. Бундан ташқари, шаҳардаги энг асосий кўчаларнинг айрим қисмларида тезлик 50 км/соат деб белгиланиши таклиф этиляпти. Бу таклиф шаҳар кенгашининг навбатдаги сессиясида кўриб чиқилади.

Ҳайдовчиларнинг катта қисми тезлик пасайтирилишига қарши. Лекин шаҳарда йўл-транспорт ҳодисалари оқибатидаги ўлимлар ва жароҳатлар сони ҳаддан ташқари кўплиги, уларнинг катта қисми тезлик билан боғлиқлигини инкор қилиб бўлмайди. Манзилга атиги бир неча дақиқа эртароқ бориш эса инсон ҳаёти, айниқса болаларни хавф остига қўйишга арзимайди.

Шуни унутмаслик керакки, дунёнинг энг машҳур шаҳарларида ҳам 40-50 км/соат тезлик – мутлақо норма. Тезлик чекловини бирозгина пасайтириш ўлимлар ва жароҳатлар сонини бир неча баробарга камайтириши илмий тадқиқотларда аллақачон исботланган. Бундан ташқари, тезликнинг пасайиши йўлларнинг автомобилларга тўйинганлик даражасини оширади, бу дегани йўлнинг эни ва узунлиги ўзгармай қолса ҳам, бу йўлда бир вақтнинг ўзида ҳаракатлана оладиган автомобиллар сони ошади. Яъни шу орқали йўлни кенгайтирмай туриб ҳам унинг сиғими ва ўтказувчанлигини ошириш мумкин.

Пастроқ тезликда тормоз масофаси ҳам қисқаради, бу эса ЙТҲлар камайишига олиб келади, бу ўз навбатида сунъий тирбандликларнинг олдини олади. Деярли ҳамма автомобиллар 50 км/соатда юрса, табиий равишда қоидабузарларнинг ҳам тезликни ошириш имконияти чекланиб қолади.

Албатта, йўлларимизни хавфсизроқ ва тартиблироқ қилиш учун инфратузилма, жамоат транспорти ва жазо муқаррарлиги билан боғлиқ бошқа кўплаб чоралар ҳам керак. Лекин улар орасида энг тез ва энг осон қилса бўладигани – айнан тезликни пасайтириш.

Умуман олганда эса, ҳақиқат шуки, Ўзбекистон шаҳарларида эртами-кечми тезлик барибир пасайтирилади. Шундай экан, бу қанча эртароқ қилинса, шунча кўпроқ инсонлар ҳаёти сақлаб қолинади. Олдимизда турган танлов эса оддий: бизга сершовқин, асабий ва аварияларга тўла шаҳар керакми ёки хотиржам, хавотирларсиз, осуда ҳаётми?

Автоҳалокатга учраган Зоҳид Рисқиев комада қолмоқда

Яна автоҳалокатлар мавзуси. Жума кунига ўтар кечаси Тошкентнинг Юнусобод туманидаги Mega Planet савдо маркази олдида BMW катта тезликда автоҳалокатга учради. Рулда собиқ “Уммон” гуруҳининг солисти Зоҳид Рисқиев бўлган. У ҳозир комада.

Хонанда билан бирга машинада бўлганлардан бири воқеа жойида вафот этган. Яна икки йўловчи эса шифохонага ётқизилган. Улардан бирининг ўрта оғир ҳолатда, иккинчисига эса аҳволи қониқарли экани сабаб уйига жавоб берилган.

Авария пайтида автомобил тезлиги анча катта бўлганини BMW'нинг ҳолати ва жойлашган жойи кўрсатиб турибди. Машина қарама-қарши йўлакка чиқиб кетиб, думалаб кетган. Агар қарама-қарши йўналишда машина ёки тротуарда йўловчилар бўлганида қурбонлар сони кўпроқ бўлиши мумкин эди.

Ҳолат юзасидан жиноят иши қўзғатилган. Иш 7 йилгача қамоқ жазоси билан якунланиши мумкин.

“Тўрачилик кайфиятидаги хонлар”нинг жилови тортилди

“Баъзилар ўзларини гўё хонлардек тутиб, тўрачилик кайфиятига берилиб кетган”. Президент администрацияси раҳбари Сардор Умрзоқов 27 сентябр кунги йиғилишда ўзидан кетган давлат амалдорларини ана шундай таърифлади. Тийиқсиз ҳокимларга нисбатан анчадан бери аҳоли бонг уриб келаётган шикоят расман юқори доираларда ҳам тан олинди: Умрзоқов ҳокимлар “бутун давлат тизими ва президент жамоасини уятга қўяётгани”ни айтди.

Йиғилишда 6 та амалдор ишдан олиниб, Сурхондарё вилояти ҳокими Тўра Боболовга интизомий жазо берилди. Маълум бўлишича, интернетда тарқалган шармандали аудиолардаги овоз ҳақиқатан ҳам Боболовники экани экспертизада тасдиқланган. Унга иш ҳақининг 40 фоизи миқдорида жарима интизомий жазоси тайинланди.

Жамоатчилик Боболовнинг қилмиши шу билан ёпилмаслигидан умид қиляпти, айрим манбалар эса ҳақиқий жазо олдинда эканига шама қиляпти. Нима бўлганда ҳам вилоят ҳокими даражасидаги одам коррупционер танишини ҳимоя қилиб прокурорни сўкса, бу билан тўғридан тўғри терговга аралашса, мажбурий обунани тиқиштириб мансаб ваколатидан четга чиқса-ю, охир-оқибат шунча қилмиши учун арзимаган жаримага тортилса, бу Умрзоқов айтган давлат тизимига янги саволларни уйғотиши аниқ.

Селекторга қайтсак. Ишдан олинган бешта туман ҳокимидан учтаси – Андижондан. Андижон тумани ҳокими Абдужаббор Эгамбердиев фуқароларни пойгакда қабул қилгани учун ишдан ҳайдалди. Асака тумани ҳокими Мансурбек Алихонов ер ажратишдаги қонунбузарликлар, Пахтаобод ҳокими Элёрбек Усмонов эса имтиёзли кредит ажратишдаги камчиликлар сабаб лавозимдан олинди.

Ишдан кетганлардан яна бири – Фарғона тумани ҳокими Шуҳратжон Мўминов; у жиддий қонунбузилишларга йўл қўйгани, ер ажратишга оид ҳолатлардан бири бўйича жиноят иши очилгани айтилди. Самарқанд вилояти Нуробод тумани ҳокими Шерали Йўлдошев эса ҳокимлик ходимини калтаклагани учун ишдан олинди.

Йиғилишдаги яна бир истеъфо сабаб кўпчилик “Ўзбекчорванасл” деган агентлик борлигидан хабар топди. Унинг директори Бахтиёр Отамуродов Наманганга хизмат сафарига борганида меҳмонхонада жанжал кўтарган. Бунинг учун у ишдан олинди. Лекин айтганимиздек, кўпчилик учун асосий янгилик бу эмас. Ўзбекистонда шунақа агентлик борлиги, унинг раҳбари солиқ тўловчилар ҳисобидан меҳмонхонада тунаши, солиқ тўловчилар ҳисобидан самолётда учиши, солиқ тўловчилар ҳисобидан хизмат машинасида юриши – аслида шулар кўпчилик учун асосий янгилик.

Деҳқоннинг устига миниб олганлар. Улар қаторига энди кластерлар ҳам қўшилди

Сардор Умрзоқов селекторда бош вазир ўринбосари Шуҳрат Ғаниев ва қишлоқ хўжалиги вазири Азиз Воитовга кластерлар фаолиятини текшириш ҳақида топшириқ берди. Президент администрациясининг тасдиқлашича, кластерларга паст нархда пахта сотишни хоҳламаган фермерларга туман сектор раҳбарлари томонидан босим ўтказиляпти.

Kun.uz иккинчи ҳафтадирки бу мавзуни кўтариб келяпти. Биз фермерлар етиштирган пахта кластерларга тортиб олиб берилаётгани бўйича ҳозирча учта вилоятдаги ҳолат ҳақида хабар бердик. Улардан бирида, Андижоннинг Бўстон туманида пахтани олиб қўйиш учун ҳатто “маска-шоу” уюштирилган.

Ачинарлиси шундаки, 2016 йилдан кейинги даврда ҳам ҳуқуқлари энг кўп очиқчасига, намойишкорона топталадиган тадбиркорлар айнан фермерлар бўлиб қоляпти. Ўз ҳуқуқларини таниб, кластер билан шартнома тузмай, қонунда ёзилганидек кооперативларга бирлашаётган фермерларни ҳеч ким ҳимоя қилолмаяпти. Ўзбекистон қонунлари эмас, “ўрмон қонунлари” ҳукмрон туманларда ҳокимлар, прокурорлар ва мелисаларнинг босими билан ожиз фермерлар монополист кластерларга “ем қилиняпти”.

Бунга қарши курашиш кимсан Шуҳрат Ғаниевга – қонун ва президент фармонидан устун қўйилаётган ҳукумат протоколининг муаллифига топширилаётганидан келиб чиқсак, топшириқ ижросига катта умид боғлаш бироз қийин кўринади.

Ички ишлар ходимлари фуқарони дўппосласа, судя уни оқлаб берса... Фарғонада нималар бўляпти?

Ўзбекистонда фуқароларнинг ички ишлар биносида дўппосланиши, ҳатто ўлдирилиши ҳам афсуски янгилик эмас. Шундай ҳолатларнинг навбатдагиси Фарғона шаҳар ички ишлари бўлимида рўй берган. Жиноят-қидирув бўлимининг катта тезкор ходими ва профилактика инспектори фуқарони бўғиб, калтаклаган.

Калтаклаш видеоси интернетда тарқалганидан кейин расмийлар берган маълумотга кўра, воқеа ўтган йилнинг ёзида рўй берган. Аввалига Ёзёвон суди уларни айбдор деб топиб, иш ҳақининг 30 фоизини давлат фойдасига ушлаб қолган ҳолда 2 йил ахлоқ тузатиш ишлари жазосини тайинлаган. Лекин Фарғона вилояти суди апелляция инстанцияси биринчи ҳукмни бекор қилиб, иккала ходимни ҳам айбсиз деб эълон қилган.

Жуда ва жуда ғалати кейс. Видеони кўриб, ички ишлар тизимидаги зўравонликни қоралаб турсанг-у, уларнинг қилмиши олдида судяларнинг қарорлари чикора бўлиб чиқса, қайси бирига куясан?

Олий суд оқлов ҳукмини чиқарган судянинг исм-фамилиясини ошкор қилмади. Фарғона вилояти судида ишлайдиган бу судянинг фикридан келиб чиқилса, ички ишлар ходимлари ўз хизмат хоналарида фуқароларни хоҳлаганича уриб дўппослаши мумкин. Энди оддий савол. ИИБда калтакланган фуқаро шу судянинг яқин одами ёки қайсидир каттаконнинг қариндоши бўлганида, ҳукм қанақа бўларди?

Ҳартугул, Фарғона вилояти прокурори ўз вилоятида бўлаётган бу бедодликдан уялган шекилли, вилоят судясининг оқлов ҳукми устидан Олий судга шикоят қилган. Иш эндиликда Олий судда кассация тартибида кўриб чиқилади.

Ички ишлар вазирлигининг маълум қилишича, ўша воқеадан кейин тезкор ходимга “қаттиқ” ҳайфсан, участкавойга эса ҳайфсан берилган.

Бу ҳафта яна нималар рўй берди?

Ўзбекистон мусулмонлар идораси раиси, муфтий Нуриддин Холиқназаров мурожаат билан чиқиб, ижтимоий тармоқларда диний мавзуда қўполлашмасликка чақирди. Унинг сўзларига кўра, ўзи бадхулқ бўлиб одамларни чиройли хулққа чақириш маърузачининг одобига тўғри келмайди.“Кўрмурид бўлиб, устозлари каби нариги томонни ҳақорат қиляпти”, деди интернетда тортишаётган домлалар ва уларнинг мухлисларини инсофга чақирган Нуриддин домла Холиқназаров.

Ўзбекистон бошқа давлатларнинг суверенитети ва ҳудудий яхлитлигини ҳурмат қилишга содиқ қолади. Бу ҳақда жума куни Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлиги маълум қилди. Бу баёнот Россия Украинанинг тўртта вилоятини ўзига қўшиб олган кунда янгради. Унда айтилишича, Ўзбекистон ҳуқуқбузарлик содир этмаган Россия фуқароларини депортация қилмайди.

Россия президенти Владимир Путин МДҲ давлатларининг хавфсизлик хизматлари раҳбарларини Москвага йиғиб, уларга маъруза ўқиди. Ўзбекистон ДХХ раиси Абдусалом Азизов ҳам қатнашган видеоконференц-учрашувда Путин Ғарб давлатлари гўёки МДҲ ҳудудида янги инқирозларни юзага келтирмоқчи эканини айтиб ишонтирмоқчи бўлди.

Куз-қиш мавсуми бошланаётган кунларда Энергетика вазирлигига ниҳоят янги раҳбар тайинланди. Салкам ярим йил бўш турган бу лавозимни “Ўзатом” агентлиги директори, “Ўзкимёсаноат” раиси Жўрабек Мирзамаҳмудов эгаллади. Эътиборлиси, у депутатлар саволларига жавобан Ўзбекистон АЭС қуриш бўйича музокараларни давом эттираётганини айтган. Очиғи, Украинадаги уруш ва АЭСларга ҳужумлар фонида Ўзбекистон Россия билан АЭС бўйича музокаралар ўтказаётгани жуда ғалати.