2 апрел янгиликлари: Ўзбекистонда рўй берган муҳим воқеа ва ҳодисалар

Қўшмачини суд залидан озод қилган судя, солиққа тортиладиган санъаткорлар, мўл ҳосил учун фермерларга солиқ имтиёзлари ва қурол топширганга мукофот пули — ўтган кун давомида Kun.uz’да ёритилган долзарб ва муҳим Ўзбекистон янгиликлари билан таништирамиз.

Санъаткорлар 2027 йилдан солиқ тўлайди

2027 йил 1 январдан бошлаб Ўзбекистонда санъаткорлардан даромад солиғи мажбурий ундирилади. Бу ҳақда Солиқ қўмитаси раисининг биринчи ўринбосари Мубин Мирзаев маълум қилди. Унга кўра, ҳозир санъаткорлар даромадларини тўлиқ декларация қилмаяпти ва шу сабабли кўп ҳолларда солиқ тўланмаяпти.

Янги тартибга кўра, санъаткорларга 2025 ва 2026 йилларда даромадлар декларациясини тўғрилаш учун имконият берилади. Агар 2027 йилдан сўнг даромад яширилса ёки солиқдан қочиш ҳолати аниқланса, назорат текширувлари орқали мажбурий ундириш амалга оширилади.

Ҳозирги пайтда хуфиёна иқтисодиётга қарши кураш доирасида махсус қарор лойиҳаси ишлаб чиқилмоқда. Солиқ қўмитаси маълумотига кўра, мамлакатда 18 млн нафардан ортиқ фуқаро даромадга эга бўлиб, уларнинг барчаси солиқ тўлаши лозим. Айни пайтда фаол солиқ қарздорлиги 8,5 трлн сўмни ташкил этмоқда.

Фермерларга мўл ҳосил учун солиқ имтиёзи

2025 йил ҳосилидан бошлаб пахта ва ғалладан юқори ҳосил олган фермерлар ер солиғини уч карра кам тўлайди. Президент қарорига кўра, ҳар гектардан камида 50 центнер пахта ёки 80 центнер ғалла етиштирган фермер хўжаликларига катта имтиёзлар берилади.

Шу асосда, улар кейинги йили ижарадаги ернинг камида 25 фоизига озуқа, сабзавот, полиз ёки дуккакли экинларни экиши кафолатланади. Қолаверса, фермерлар кенгашига тўланадиган бадал 0,3 фоиз этиб белгиланади.

Энг асосийси — ер солиғини ҳисоблашда уч каррагача камайтирувчи коэффициент қўлланади. Шунингдек, кооперативга аъзо фермерлар пахтани тўғридан тўғри сотиши мумкин бўлади. Бунда шартномалар махсус биржа ахборот портали орқали расмийлаштирилади.

«Ибратли судя» хавфли рецидивистни қамоқдан озод қилди

Наманган вилояти суди судяси Авазбек Иномов аввалги жазо муддатида яна жиноят содир этган хавфли рецидивист аёл — Шоҳсанам Дадабаевани қамоқдан озод қилди. У қўшмачилик ва фоҳишахона сақлашда айбланиб, 5 йил 1 ойга озодликдан маҳрум этилган эди. Аммо апелляция суди Иномов раислигида унинг жазосини шартли деб топиб, суд залидан озод қилди. Ажримда Дадабаеванинг «аёл киши экани, 3 нафар фарзанди борлиги» инобатга олинган.

Судя Иномов аввалроқ Поп тумани ҳокимининг ўғлини ҳам ўғирлик учун тайинланган озодликдан маҳрум этиш жазосидан қутқарган эди. Бу иш жамоавий муҳокамаларга сабаб бўлиб, кейинчалик қайта кўриб чиқилган ва аввалидаги ҳукм ўз кучида қолдирилган.

Шунга қарамай, Иномов 2024 йилда «Ибратли судя» мукофоти билан тақдирланган. Судлов тизимидаги бундай зиддиятли қарорлар жамоатчиликнинг жазо муқаррарлигига ишончини пасайтириши аниқ.

Энергия самарадорлиги агентлиги ташкил этилди

Ўзбекистонда Энергия самарадорлиги миллий агентлиги ташкил этилади. Бу тўғрисида президент фармони қабул қилинди. Агентлик соҳа сиёсатини юритиш, рағбатлантирувчи ва таъсир этувчи чоралар ишлаб чиқиш билан шуғулланади.

2025 йил 1 июлдан бошлаб аҳолига уй-жойларни энергия аудити учун, қуёш панеллари ва гелиоколлекторлар қийматининг 20 фоизигача, иссиқлик насослари учун эса 40 фоизгача субсидия ажратилади. Бир фуқарога бериладиган субсидия миқдори БҲМнинг 50 бараваридан ошмайди — тахминан 18,75 млн сўм.

Жорий йилнинг 1 сентябригача рақамли платформа ишга туширилади, 1 октябрга қадар эса «яшил» стандартлар жорий этилади. Шунингдек, агентлик ҳузурида махсус жамғарма тузилади.

Қурол топширганга мукофот пули берилади

Ўзбекистонда рўйхатдан ўтказилмаган қурол ва ўқ-дориларни ихтиёрий топширганларга мукофот тўланади. Вазирлар Маҳкамаси қабул қилган қарорга асосан, янги тартиб жорий этилди.

Эндиликда жисмоний шахс ички ишлар органига мурожаат қилиб қурол ёки ўқ-дорини топширади. Шу куннинг ўзида квитанция расмийлаштирилади, сўнг текширувлар ўтказилади. Комиссия қароридан сўнг мукофот пуллари тўланади.

Мукофот миқдори БҲМнинг 5 фоизидан 500 фоизигача. Масалан, сойли стволли ўқотар қурол учун — 500 фоиз, силлиқ стволли қурол учун — 400 фоиз, патрон учун — 5 фоиз мукофот белгиланган. Газли, электрли ва совуқ қуроллар учун ҳам турлича миқдорда мукофотлар кўзда тутилган.