WP: Оқ уй Гренландиянинг АҚШга қўшилиши харажатларини баҳоламоқда

Оқ уй Гренландияни АҚШ ҳудуди сифатида назоратга олиш ҳукуматга қанчага тушишини ҳисоб-китоб қилмоқда. Бу ҳақда уч нафар манбасига таяниб The Washington Post хабар берди.

Газетанинг икки суҳбатдоши маълум қилишича, Оқ уй бюджет бошқармаси ходимлари Гренландия қўлга киритилганида уни ушлаб туриш, жумладан, оролнинг 58 минг аҳолисига давлат хизматларини кўрсатишга қанча маблағ сарфланишини ҳисоблашга уринмоқда. Шунингдек, Оқ уй АҚШ Гренландиянинг табиий ресурслардан қанча даромад олиши мумкинлигини тушунишга ҳаракат қиляпти.

WP’нинг ёзишича, вариантлардан бири Гренландия ҳукуматига Даниядан кўра фойдалироқ битим таклиф қилишни назарда тутади — Дания ҳар йили оролдаги хизматларни тахминан 600 миллион доллар миқдорида субсидиялайди.

«Агар биз Гренландияни қўлга киритсак, АҚШ учун харажат ва фойда қандай бўлиши мумкинлиги ҳақида мунозара кетмоқда», — дейди Оқ уйдаги манба. Унинг сўзларига кўра, харажатларнинг таҳлили «гренландияликлар овоз бериб, буни қўллаб-қувватлайдиган сценарий асосида олиб борилмоқда».

Маълумотларга кўра, Трамп маъмурияти Америка жамоатчилигини ҳукумат Гренландиядаги харажатларини фойдали қазилмалар қазиб олишдан олинадиган «роялти» ва тижорий фаолиятдан тушадиган солиқлар орқали қоплай олишига ишонтиришга уринмоқда. Бироқ Гренландиянинг минерал ресурсларидан олинадиган аниқ иқтисодий фойда ҳали ҳам номаълум. Фойдали қазилмаларни қазиб олиш жараёни ҳақида олдиндан бирор нима деб бўлмайди, шунингдек, минтақанинг совуқ иқлими бу жараённи янада мураккаблаштиради. Бундан ташқари, Гренландия ҳукумати илгари баъзи фойдали минералларни қазиб олиш лойиҳаларини рад этган.

Гренландиянинг АҚШга қўшилиши бўйича муҳокамалар Трамп президентликка келиши билан, ҳатто унинг инаугурациясидан олдин бошланган. У Гренландияга эгалик ва уни назорат қилиш «мутлақ зарурият» эканини таъкидлаган ва буни миллий хавфсизлик билан асослаган. Гренландия бош вазири Муте Эгеде эса бунга жавобан «Гренландия сотилмайди», деган. Трамп бу режа ҳақида ўзининг биринчи президентлик муддати давомида ҳам гапирганди, бироқ ўшанда унинг таклифига рад жавоби берилган.

Трампнинг режалари Данияда ҳам хавотир уйғотмоқда, аммо АҚШ президенти Гренландияни «100 фоиз қўлга киритишига» ишонч билдирмоқда. 28 март куни Гренландияга АҚШ вице-президенти Жей Ди Вэнс ташриф буюрганди. Питтуфикдаги Америка ҳарбий базасида чиқиш қилган Вэнс АҚШ «ҳарбий куч қачондир зарур бўлиши ҳақида ўйламаётганини» айтган. «Биз Гренландия аҳолиси ўз тақдирини ўзи белгилаш йўли орқали Даниядан мустақил бўлишга қарор қилади деб ўйлаймиз, шундан сўнг биз Гренландия халқи билан музокаралар олиб борамиз», — деган Вэнс.