Россия мудофаа вазирлиги Ўзбекистонни КХШТ аъзоси сифатида кўрсатди. Лекин бу — хато

25 август куни Россия Мудофаа вазирлигига алоқадор сайтда Россия томонидан Афғонистон ҳудудидан Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилоти (КХШТ)га аъзо давлатлар ҳамда Украинанинг 500дан ортиқ фуқаролари эвакуация қилиниши ҳақида эълон берилди. Хабарда КХШТга аъзо давлатлар сифатида Беларусь, Қирғизистон ва Тожикистон қаторида Ўзбекистон ҳам санаб ўтилган.

Хабарнинг икки жойида Ўзбекистон КХШТ аъзоси сифатида кўрсатилган. Рус нашрлари, хусусан, ТАСС агентлиги ҳам бу хатони тўғриламасдан эълон қилган.

Ўзбекистон Республикаси 2012 йилдан буён ушбу ташкилот аъзоси ҳисобланмайди.

Мазкур ҳолат КХШТ Ўзбекистон билан ҳамкорликка тайёрлиги ҳақида баёнот бериши, Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев ташкилотнинг Афғонистондаги вазиятга бағишлаб видеоанжуман шаклида ўтказилган навбатдан ташқари сессиясида таклиф этилган меҳмон сифатида иштирок этиши ортидан рўй бермоқда.

Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилоти — Россия раҳнамолигидаги ҳарбий блок ҳисобланади.

Kun.uz ҳолатга изоҳ олиш учун Ташқи ишлар вазирлиги матбуот хизмати билан боғланди. ТИВ расмийлари қатъий равишда Ўзбекистон Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилотига аъзо эмаслигини таъкидлади. Вазирлик вакили Россия нашрларида тарқатилган ушбу хабарлардан бехабар эканлигини билдирди.

Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилоти – ҳарбийлаштирилган минтақавий халқаро ташкилот ҳисобланиб, 1992 йил 15 май куни Тошкентда имзоланган халқаро битим доирасида тузилган. Унга собиқ совет иттифоқининг тўққиз республикаси аъзо бўлиб кирганди. Ҳозирда бу ташкилотга фақат Арманистон, Беларусь, Қозоғистон, Қирғизистон, Россия ва Тожикистон аъзо ҳисобланади.

Ўзбекистон биринчи марта 1999 йил 2 апрелида ушбу ташкилотдан чиқиб кетган. Кейинчалик, АҚШ ва Ғарб давлатлари билан муносабатлар совуқлашиши ортидан 2006 йил 16 августда Ўзбекистоннинг КХШТга аъзолиги тўлиқ тикланади.

2012 йил 28 июнида Ўзбекистон бу ташкилотдан яна чиқиб кетади ва қайтиб қўшилмади. Ташқи ишлар вазирлиги Ўзбекистоннинг шартномадан чиқиши сабабларини очиқламаган.

2012 йилда қабул қилинган «Ўзбекистон Республикасининг Ташқи сиёсий фаолияти концепциясини тасдиқлаш тўғрисида»ги Қонунига кўра, Ўзбекистоннинг ҳарбий-сиёсий блокларга аъзолиги тақиқланган ва бу концепция ҳозирда амалда.

Қайд этиш керакки, концепция қонун даражасида қабул қилинганига қарамай, жамоатчиликдан яшириб қўйилган - у очиқ манбалардан йўқолиб қолган.

На Сенат, на Қонунчилик палатаси, на Конституцион суд ва на Ташқи ишлар вазирлиги Ташқи сиёсат концепцияси махфий ҳолда қолаётганига изоҳ берган.

Жорий йилда Ўзбекистоннинг Ташқи сиёсий фаолият концепцияси янгиланиши кутилмоқда. 

Жорий йилнинг 12 июль куни бўлиб ўтган брифингда Ўзбекистон президенти матбуот котиби Шерзод Асадов Kun.uz мухбирининг Ўзбекистон КХШТга қайта аъзо бўлиши эҳтимоли юзасидан берган саволига жавоб қайтарганди.

«Ўзбекистон 2012 йилда «Ўзбекистон Республикасининг ташқи сиёсий фаолияти Концепциясини тасдиқлаш тўғрисида»ги қонуни қабул қилиниши муносабати билан Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилотидаги аъзолигини тўхтатган эди. Ҳужжатга биноан, Ўзбекистон Республикаси ҳарбий-сиёсий блокларда қатнашмайди, шунингдек, ўз ҳудудида хорижий ҳарбий базалар ва объектларни жойлаштиришга йўл қўймайди.

Бундан ташқари, «Мудофаа тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 4-моддасида мудофаа соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий тамойиллари қаторида «ҳарбий-сиёсий блокларга қўшилмаслик» тамойили кўрсатиб ўтилган.

Ҳозирги кунда шерик давлатларнинг Ўзбекистондан КХШТдаги аъзолигини тиклаш масаласини кўриб чиқиш бўйича таклифлари бўйича маълумотлар бизда мавжуд эмас», деган эди Шерзод Асадов.