Путиннинг ёрдамчиси: Москва вақтинчалик сулҳдан манфаатдор эмас

АҚШ президентининг Яқин Шарқ бўйича махсус вакили Стив Уиткофф (у Россия-Украина урушини тугатиш бўйича музокараларда ҳам иштирок этмоқда) бугун эрталаб Москвага учиб келди. Уиткофф 11 март куни Жиддада бўлиб ўтган ва Киев 30 кунлик ўт очишни тўхтатиш таклифини қўллаб-қувватлаган Украина билан музокаралар иштирокчиларидан бири эди.

Оқ уйда расмий равишда ташрифдан мақсад – Москвани ўт очишни тўхтатишга рози бўлишга кўндириш экани айтилган, бироқ Уиткофф бу масалани айнан ким билан муҳокама қилиши ва унинг сафари қанча давом этиши айтилмаган. Россия президенти Владимир Путин бугун тушдан кейин Александр Лукашенко билан учрашув ўтказди.

Уиткоффнинг самолёти Москвага қўнганидан тахминан бир соат ўтгач, Кремлдан ўт очишни тўхтатиш бўйича биринчи аниқ изоҳ берилди – президент ёрдамчиси Юрий Ушаков «Россия 1» эфирида Россия расмийларини вақтинчалик сулҳ эмас, балки узоқ муддатли келишув қизиқтираётганини айтди.

«Бизнинг мақсадимиз – узоқ муддатли тинчлик келишуви билан ҳал қилиш деб ҳисоблаймиз, биз шунга интиламиз, мамлакатимизнинг қонуний манфаатларини, бизнинг маълум хавотирларимизни ҳисобга оладиган тинчлик келишуви билан ҳал қилиш. Тинчлик ҳаракатларга тақлид қилувчи қандайдир юзаки қадамлар, менимча, бу вазиятда ҳеч кимга керак эмас», – деди Ушаков ва аввалроқ бу позицияни АҚШ президентининг миллий хавфсизлик бўйича маслаҳатчиси Майк Уолцга етказганини таъкидлади.

У Владимир Путин 13 март куни Украинада вақтинчалик ўт очишни тўхтатиш режимини жорий этиш таклифи бўйича «янада аниқ ва мазмунли баҳо» бериши мумкинлигини қўшимча қилган.

РФ президенти ёрдамчиси кейинроқ журналистларга бу борада яна бир бор изоҳ бериб, 30 кунлик сулҳ таклифи Россияга ҳеч нарса бермаслиги, Украина учун эса ўз кучларини қайта гуруҳлаш имконияти эканини таъкидлади.

«30 кунлик вақтинчалик сулҳ. Хўш, у нима беради? У бизга ҳеч нарса бермайди. У фақат украинларга қайта гуруҳланиш, куч тўплаш ва кейинчалик ҳам шундай давом этиш имкониятини беради», – дея Ушаковнинг сўзларини келтирган «Интерфакс».

«Ҳужжат, менимча, шошилинч характерга эга (...) Ишлаш, ўйлаш ва бизнинг позициямизни ҳам ҳисобга олиш керак бўлади. У ерда фақат Украина ёндашуви баён этилган», – деди Ушаков журналистларга Украинадаги сулҳ таклифига изоҳ берар экан.

Америка ижобий жавоб кутмоқда

АҚШ давлат котиби Марко Рубио Ушаковнинг баёнотидан олдинроқ, агар Москва рози бўлса, ўт очишни тўхтатиш режимини «бир неча кун ичида» жорий этиш мумкинлигини айтганди. Унинг таъкидлашича, Вашингтонда «ўт очиш тўхтатилиши, ҳарбий ҳаракатлар тўхтатилиши ва музокаралар бошланиши»ни хоҳлашади. «Агар уларнинг жавоби салбий бўлса, бу жуда ачинарли бўлади ва уларнинг ниятларини аниқ кўрсатади», – деди у.

Рубио, шунингдек, феврал ойида Ар-Риёдда бўлиб ўтган музокараларда Россия делегацияси рўйхати кўрсатилмаган «тегишли шароитлар»да урушни тугатиш ғояси учун очиқ бўлганини таъкидлади.

Reuters агентлиги эрта тонгда манбаларга таяниб, ўша учрашувдан сўнг Россия АҚШга урушни тугатиш бўйича келишув доирасида маълум бир талаблар рўйхатини тақдим этгани ҳақида хабар берди – агентлик маълумотларига кўра, бу талаблар сўнгги уч ҳафта давомида Москва ва Вашингтон вакиллари ўртасида ҳам юзма-юз учрашувларда, ҳам қўшма музокараларда муҳокама қилинган. Манбалар талабларни аниқ келтирмаган, бироқ уларни илгари Украина, АҚШ ва НАТОга қўйилган талабларга «ўхшаш» деб таърифлашган (Қрим, Донецк, Луҳанск, Запорижжя ва Херсон областларини Россиянинг бир қисми сифатида тан олиш, Украинанинг НАТОга аъзоликдан воз кечиши). Путиннинг матбуот котиби Дмитрий Песков бундай рўйхат борлиги ҳақидаги маълумотга изоҳ беришдан бош тортди.

Украина президенти Володимир Зеленский, ўз навбатида, Москвани сулҳ таклифига аниқ жавоб бермагани учун қоралади. «Бу айнан Россия урушни давом эттириш ва тинчлик келишини имкон қадар кечиктиришга ҳаракат қилаётганини яна бир бор тасдиқлайди. Умид қиламизки, Қўшма Штатларнинг босими Россияни урушни тугатишга мажбур қилиш учун етарли бўлади», – деди у.

«Коммерсант» нашри мухбири Андрей Колесников маълумотига кўра, Путин 13 март куни, Кремл Александр Лукашенко билан музокаралардан кейин Уиткофф билан ҳам учрашишни режалаштирган.

Юрий Ушаков «Россия» телеканали журналисти Павел Зарубинга берган изоҳида Уиткофф «Россиянинг жуда юқори мартабали вакиллари» билан учрашишини айтган ва унинг Путин билан учрашишини истисно қилмаганди.