Мубин Мирзаев ўзини ўзи банд қилиш турлари қисқаришига изоҳ берди

Ўзини ўзи банд қилувчилар рўйхатидан ўчириладиган 34 хил фаолият тури қайси асосларга кўра танлаб олинди, нега новвойга мумкин-у, сартарошга мумкинмас? Kun.uz'нинг бу саволига жавобан, Солиқ қўмитаси раиси ўринбосари барчага тенг шароит яратиш зарурлигини айтди. Унинг сўзларига кўра, рўйхатни қайта кўриб чиқишда бу иш билан шахснинг якка ўзи шуғуллана оладими-йўқми, деган мезондан келиб чиқилган.

2026 йил 1 январдан бошлаб ўзини ўзи банд қилган шахслар шуғулланиши мумкин бўлган фаолият турлари 104 тадан 72 тага қисқаради. Сартарошлик, фото-видео хизматлари, автомобил таъмирлаш, деҳқон бозорларида савдо қилиш, ширинлик ва салат тайёрлаб сотиш, гид-таржимонлик, риэлторлик, копирайтерлик, репетиторлик каби 34 тоифадаги фаолият турлари рўйхатдан чиқарилади.

Хўш, бу 34 тоифа қайси асосларга кўра танлаб олинди? Келаси йилдан бошлаб ўзини ўзи банд қилиш нега мисол учун, новвойга мумкин бўлади-ю, сартарошга мумкин бўлмайди?

Kun.uz мухбири АОКАдаги матбуот анжуманида Солиқ қўмитаси масъулларига шу савол билан юзланди.

“Ўзини ўзи банд қилганлар бўйича кенг рўйхатни шакллантиргандик. Бу республикада фаолият юритаётган тадбиркорлар фаолиятини тўлиқ легаллаштириш мақсадида қилинган эди. Биз бу натижага эришдик. Яъни 4 млн нафардан ортиқ фуқаро ўзини ўзи банд қилиб, Soliq мобил иловасида рўйхатдан ўтган ҳолда фаолият кўрсатишни бошлади. Бу қувонарли рақам”, деди Солиқ қўмитаси раисининг биринчи ўринбосари Мубин Мирзаев.

Унинг сўзларига кўра, иккинчи масала – тадбиркорлар учун тенг шароитлар яратиб бериш. Уларнинг “ноқонуний йўлга кирмаслигини таъминлаш мақсадида” рўйхат қисқартириляпти.

“Бизнинг мақсадимиз, биринчи навбатда солиқ тушумлари эмас. Энг асосий устувор вазифа – бир хил тоифадаги тадбиркор учун тенг шароит яратиб бериш. Яъни тадбиркорлар ривожланиши керак. Ривожланишга тўсқинлик қилиндими, уни тўғрилашимиз лозим. Тадбиркорлар нотўғри йўлга кирмаслиги учун шу иш қилиняпти.

Фараз қилайлик, битта савдо дўкони бор, у якка тадбиркор сифатида рўйхатдан ўтяпти. Ёнидаги дўкон эгаси эса ўзини ўзи банд қилган. Биттаси солиқ тўлайди, биттаси тўламайди. Иккаласига 2 хил шароит бўлгандан кейин, рақобат муҳитини бузади, ишлаш имкониятини бермайди. Биз шунинг рўйхатини шакллантирдик, ўзини ўзи банд қилганлар шу ишни бир ўзи қилиши мумкин, унга 2-3 нафар одам шартмас. Бу рўйхат хуфиёна иқтисодиёт бўйича муҳокамада турибди”, – дейди Мирзаев.

Солиқ мулозими репетитор бир ўзи ишласа, ўзини ўзи банд қилиши мумкинлигини таъкидлаб, дўконда эса бир кишининг савдо қилиши имконсиз эканини айтди ва бу тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланиш бўлишига урғу берди. Аммо айнан репетиторликка ўхшаш якка тартибда шуғулланиш мумкин бўлган кўплаб фаолият турлари рўйхатдан чиқарилаётганига изоҳ бермади.

ҚҚС тўловчига айланиш чегараси оширилмайди

2019 йил 1 январдан бошлаб, йиллик айланмаси 1 млрд сўмдан ошган юридик шахслар қўшилган қиймат солиғини тўлаб келмоқда. Орадан 6 йил ўтган бўлса-да, бу миқдор инфляцияга индексация қилинмади. Мубин Мирзаевга кўра, ўша пайтда юқори миқдор олинган ва буни ўрта муддатда ўзгартирмаслик режалаштирилган.

“2019 йилда солиқ концепцияси ишланаётганида юқори чегара қўйгандик. Бизда 100 млн, 300 млн, 500 млн ва 1 млрд сўмлик вариантлар бор эди. Кўп тадбиркорларни қийнамаслик учун 1 млрд сўмлик чегарани қўйгандик ва уни камида 5-6 йил ўзгартирмасликни режалаштиргандик. Ўша пайтдаги курс билан 1 млрд сўм 125 минг доллар эди. Бошқа мамлакатларда бунақа катта чегара йўқ эди, 30 минг доллар, 50 минг доллар, 60 минг доллар эди уларда”, дейди қўмита раисининг биринчи ўринбосари.

Мубин Мирзаевнинг қўшимча қилишича, бугунги кунда бу чегарани кўриб чиқиш режаси йўқ.