Mubin Mirzayev o‘zini o‘zi band qilish turlari qisqarishiga izoh berdi

O‘zini o‘zi band qiluvchilar ro‘yxatidan o‘chiriladigan 34 xil faoliyat turi qaysi asoslarga ko‘ra tanlab olindi, nega novvoyga mumkin-u, sartaroshga mumkinmas? Kun.uz'ning bu savoliga javoban, Soliq qo‘mitasi raisi o‘rinbosari barchaga teng sharoit yaratish zarurligini aytdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, ro‘yxatni qayta ko‘rib chiqishda bu ish bilan shaxsning yakka o‘zi shug‘ullana oladimi-yo‘qmi, degan mezondan kelib chiqilgan.

2026 yil 1 yanvardan boshlab o‘zini o‘zi band qilgan shaxslar shug‘ullanishi mumkin bo‘lgan faoliyat turlari 104 tadan 72 taga qisqaradi. Sartaroshlik, foto-video xizmatlari, avtomobil ta’mirlash, dehqon bozorlarida savdo qilish, shirinlik va salat tayyorlab sotish, gid-tarjimonlik, rieltorlik, kopirayterlik, repetitorlik kabi 34 toifadagi faoliyat turlari ro‘yxatdan chiqariladi.

Xo‘sh, bu 34 toifa qaysi asoslarga ko‘ra tanlab olindi? Kelasi yildan boshlab o‘zini o‘zi band qilish nega misol uchun, novvoyga mumkin bo‘ladi-yu, sartaroshga mumkin bo‘lmaydi?

Kun.uz muxbiri AOKAdagi matbuot anjumanida Soliq qo‘mitasi mas’ullariga shu savol bilan yuzlandi.

“O‘zini o‘zi band qilganlar bo‘yicha keng ro‘yxatni shakllantirgandik. Bu respublikada faoliyat yuritayotgan tadbirkorlar faoliyatini to‘liq legallashtirish maqsadida qilingan edi. Biz bu natijaga erishdik. Ya’ni 4 mln nafardan ortiq fuqaro o‘zini o‘zi band qilib, Soliq mobil ilovasida ro‘yxatdan o‘tgan holda faoliyat ko‘rsatishni boshladi. Bu quvonarli raqam”, dedi Soliq qo‘mitasi raisining birinchi o‘rinbosari Mubin Mirzayev.

Uning so‘zlariga ko‘ra, ikkinchi masala – tadbirkorlar uchun teng sharoitlar yaratib berish. Ularning “noqonuniy yo‘lga kirmasligini ta’minlash maqsadida” ro‘yxat qisqartirilyapti.

“Bizning maqsadimiz, birinchi navbatda soliq tushumlari emas. Eng asosiy ustuvor vazifa – bir xil toifadagi tadbirkor uchun teng sharoit yaratib berish. Ya’ni tadbirkorlar rivojlanishi kerak. Rivojlanishga to‘sqinlik qilindimi, uni to‘g‘rilashimiz lozim. Tadbirkorlar noto‘g‘ri yo‘lga kirmasligi uchun shu ish qilinyapti.

Faraz qilaylik, bitta savdo do‘koni bor, u yakka tadbirkor sifatida ro‘yxatdan o‘tyapti. Yonidagi do‘kon egasi esa o‘zini o‘zi band qilgan. Bittasi soliq to‘laydi, bittasi to‘lamaydi. Ikkalasiga 2 xil sharoit bo‘lgandan keyin, raqobat muhitini buzadi, ishlash imkoniyatini bermaydi. Biz shuning ro‘yxatini shakllantirdik, o‘zini o‘zi band qilganlar shu ishni bir o‘zi qilishi mumkin, unga 2-3 nafar odam shartmas. Bu ro‘yxat xufiyona iqtisodiyot bo‘yicha muhokamada turibdi”, – deydi Mirzayev.

Soliq mulozimi repetitor bir o‘zi ishlasa, o‘zini o‘zi band qilishi mumkinligini ta’kidlab, do‘konda esa bir kishining savdo qilishi imkonsiz ekanini aytdi va bu tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanish bo‘lishiga urg‘u berdi. Ammo aynan repetitorlikka o‘xshash yakka tartibda shug‘ullanish mumkin bo‘lgan ko‘plab faoliyat turlari ro‘yxatdan chiqarilayotganiga izoh bermadi.

QQS to‘lovchiga aylanish chegarasi oshirilmaydi

2019 yil 1 yanvardan boshlab, yillik aylanmasi 1 mlrd so‘mdan oshgan yuridik shaxslar qo‘shilgan qiymat solig‘ini to‘lab kelmoqda. Oradan 6 yil o‘tgan bo‘lsa-da, bu miqdor inflatsiyaga indeksatsiya qilinmadi. Mubin Mirzayevga ko‘ra, o‘sha paytda yuqori miqdor olingan va buni o‘rta muddatda o‘zgartirmaslik rejalashtirilgan.

“2019 yilda soliq konsepsiyasi ishlanayotganida yuqori chegara qo‘ygandik. Bizda 100 mln, 300 mln, 500 mln va 1 mlrd so‘mlik variantlar bor edi. Ko‘p tadbirkorlarni qiynamaslik uchun 1 mlrd so‘mlik chegarani qo‘ygandik va uni kamida 5-6 yil o‘zgartirmaslikni rejalashtirgandik. O‘sha paytdagi kurs bilan 1 mlrd so‘m 125 ming dollar edi. Boshqa mamlakatlarda bunaqa katta chegara yo‘q edi, 30 ming dollar, 50 ming dollar, 60 ming dollar edi ularda”, deydi qo‘mita raisining birinchi o‘rinbosari.

Mubin Mirzayevning qo‘shimcha qilishicha, bugungi kunda bu chegarani ko‘rib chiqish rejasi yo‘q.