Jahon | 13:53 / 13.12.2022
28114
15 daqiqa o‘qiladi

Insoniyat Yerdagi tabiatni qanday yo‘q qilayotganini dalillovchi 50 ta eng zo‘r fotosurat

Insonga xos ko‘plab faoliyat turlari barchamizni ekologik halokat yoqasiga yetaklamoqda. Butun dunyodagi suratkashlar jahonda sodir bo‘layotgan falokatlarni tarixga muhrlab, jamoatchilik diqqat-eʼtiborini keng miqyosli bu muammoga jalb qilishmoqda.

Yerning sovuq hududlarida hozir muzliklar erimoqda. Bu esa jahon okeani sathi ko‘tarilishi va qadimiy viruslar uyg‘onishiga olib kelishi mumkin.

Har yozda yirik o‘rmon yong‘inlaridan boxabar bo‘lamiz — tugab borayotgan 2022 yil ham istisno bo‘lmadi. Ona sayyoramiz bilan qandaydir dahshatli narsa sodir bo‘lmoqda, har bir inson bundan voqif bo‘lishi kerak, chunki tabiatning sofligi uchun har birimiz mas’ulmiz.

Butun dunyodagi suratkashlar jahonda sodir bo‘layotgan falokatlarni tarixga muhrlab, jamoatchilik diqqat-eʼtiborini keng miqyosli bu muammoga jalb qilishmoqda.

Quyida keltirilayotgan fotosuratlar turli suratkashlar tomonidan tushirilgan. Reyting Fransiyaning Agence France-Presse (AFP) agentligi tomonidan tuzilgan. Avval fotosurat, so‘ngra uning ta’rifi keltiriladi.

Guatavitadagi yong‘in. Foto: Daniel Muñoz / AFP

Bu surat 2022 yilning yanvarida tushirilgan. Unda Kolumbiyaning Guatavita provinsiyasidagi erkak o‘rmon yong‘iniga qarshi kurashmoqda.

Grenlandiyada muzliklar erishi. Foto: Odd Andersen / AFP

2022 yilning iyunida fotosuratchi Odd Andersen Grenlandiyadagi aysberglardan birining cho‘qqisini suratga oldi. Surat markazidagi lojuvard suv global isish natijasida muzning erishidan hosil bo‘lgan.

Yangszi daryosining qurigan qismida o‘tirgan insonlar. Foto: STR / AFP

2022 yilning sentabrida Xitoydagi eng uzun daryo Yangszi daryosining qurib qolgan qismida o‘tirgan ikki insonning kvadrokopterdan olingan surati tarqaldi.

Kubadagi katta to‘lqin. Foto: Yamil Lage / AFP

Sentyabrda Kuba notinch bo‘ldi — Ien to‘foni ulkan to‘lqinlar shakllanishiga sababchi bo‘ldi. Suratda ana shunday to‘lqinlardan biri Malekon to‘g‘onida yo‘l belgisini urib yiqitayotgani aks etgan.

Sant-Roma-de-Sau cherkovi. Foto: Josep Lago / AFP

Bu fotoda Ispaniyaning Vilanova-de-Sau munitsipaliteti tasvirlangan. Mahalliy suv havzasida suv sathi tushib ketgani tufayli bir paytlar suv ostida qolib ketgan Sant-Roma-de-Sau cherkovi vayronlari yana ko‘rinish bergan.

Qaqragan daryoda o‘ynayotgan bolakay. Foto: Asaad Niazi / AFP

Bu fotosurat esa iyun oyida Iroqning Di Qor muhofazasida olingan. Unda bolakay qurib qolgan mahalliy daryo o‘zanidan qolgan qayiq ustida sakrab yuribdi.

Hindistondagi suv toshqinlari oqibatlari. Foto: Biju Boro / AFP

Yoz oylari boshida Hindistonda kuchli yomg‘irlar bo‘lib o‘tdi. Ayrim tumanlarda suv toshqini kelib chiqdi, ayniqsa Assam shtati ko‘p jabr ko‘rdi. Suratda mahalliy aholi toshqindan vayron bo‘lgan yo‘ldan kesib o‘tayotgani tasvirlangan.

Kaliforniyadagi o‘rmon yong‘inlari. Foto: David Mcnew / AFP

Kaliforniya ham o‘rmon yong‘inlari iskanjasida qoldi. Ular bir-ikki yil avval sodir bo‘lgani kabi dahshatli bo‘ldi. Suratda Kaliforniyadagi Maripoza aholi punktining tutunga to‘lgan osmoni tasvirlangan.

Kaliforniyadagi yong‘inning yana bir surati. Foto: Patrick t. Fallon / AFP

O‘t o‘chiruvchilar Kaliforniyadagi Hemet shahri yaqinida yong‘inni tiyib turish chizig‘ini yaratish ustida bosh qotirishmoqda.

Izolyatsion materiallar bilan qoplanib qolgan muzlik. Foto: Fabrice Coffrini / AFP

Bu fotosurat Alp tog‘larida 2022 yilning iyulida olingan. Unda Ron muzligining erib ketishi oldini olish uchun izolyatsion material bilan qoplanganini ko‘rish mumkin. Bu muzlik Uriya Alplaridagi eng katta muzlik hisoblanadi.

Yukatan yarimorolida temiryo‘l qurilishi. Foto: Carlo Echegoyen / AFP

Ayni shu daqiqalarda Meksikadagi Yukatan yarimorolining janubiy-sharqiy qismida «Mayya poyezdi» temiryo‘li qurilishi jadal olib borilmoqda. U 1500 km uzunlikka ega bo‘ladi va mayya sivilizatsiyasining asosiy osori-atiqalarini bog‘laydi. Loyiha qariyb 10 mlrd dollarga teng va qattiq tanqid ostiga olinmoqda. Loyiha mualliflari o‘rmonlarni kesib, tabiatga ziyon yetkazish bilan birga, hali tadqiq etilmagan qadimiy go‘shalarni ham vayron qilishlari mumkin.

Yong‘indan omon qolgan mushukcha. Foto: David McNew / AFP

Suratda Kaliforniyadagi parklardan birida ro‘y bergan yong‘inda mo‘ylovlari kuygan mushukcha tasvirlangan.

Amazonka o‘rmonlaridagi yong‘in. Foto: Douglas Magno / AFP

Ushbu fotosurat 2022 yilning sentabrida Amazonkadagi Mapinguari parkida sodir bo‘lgan yong‘in chog‘ida tushirilgan.

Yangsin tog‘larida qor tobora kamaymoqda. Foto: Fabrice Coffrini / AFP

2022 yilning boshida Pekinda qishki olimpiada bo‘lib o‘tdi. Suratda Yangsin tog‘idagi tezkor tushish trassasi tasvirlangan. U yerda qor qariyb yo‘q.

Fransiyadagi o‘rmon yong‘ini. Foto: Thibaut Moritz / AFP

2022 yilning 11 avgusti erta tongida Fransiya janubiy-g‘arbida dahshatli yong‘in boshlandi. Olov fonida xavfli masofaga yaqinlashgan insonni ko‘rish mumkin.

Olakiyik yonib ketgan daraxtlar orasidan mo‘ralamoqda. Foto: Thibaut Moritz / AFP

Fransiya janubiy-g‘arbidagi o‘rmon yong‘inlarining oqibati haqida so‘zlovchi yana bir fotosurat.

Marmolada muzligining o‘pirilib tushishi. Foto: Tiziana Fabi / AFP

Marmolada muzligining o‘pirilib tushishi — 2022 yilda yuz bergan va global isish oqibatlarini ko‘rsatuvchi yana bir hodisa. Italiyadagi Marmolada tog‘ida rekord +10 daraja issiq kuzatilgan va muzlik o‘pirilib tushgan. Voqeada 11 kishi halok bo‘lgan, 8 kishi yaralangan.

Toshqin chog‘ida qutqarilayotgan bolalar. Foto: Fida Hussain / AFP

2022 yil fevralida Pokistonning Balujiston viloyatida kuchli musson yomg‘irlari tufayli suv toshqinlari kelib chiqdi. Suratda bolalarni xavfsiz joyga o‘tkazishda sun’iy yo‘ldoshli antenna tovog‘idan foydalanishgani aks etgan.

Qurilgan havzada suvsizlikdan sillasi qurigan sigir. Foto: Yasuyoshi Chiba / AFP

Habashistonning Iresteno shahridan u qadar uzoq bo‘lmagan qurib qolgan suv havzasida turgan suvsizlikdan eti suyagiga yopishib qolgan sigir.

Shveytsariyadagi eriyotgan muzlik. Foto: Fabrice Coffrini / AFP

Shveytsariyaning Zas-Fe kurort shahri yaqinidagi eriyotgan muzlikni kuzatayotgan turistlar.

Marokashdagi o‘rmon yong‘ini. Foto: Fadel Senna / AFP

O‘rmonchi Marokashdagi Ksar-al-Kabir shahrida ro‘y bergan yong‘indan qochmoqda.

Dyableredagi tog‘li hudud qariyb qorsiz qoldi. Foto: Fabrice Coffrini / AFP

Bu suratda Shveytsariyaning g‘arbidagi Dyablere tog‘li hududi qush parvozi balandligidan ko‘rsatilgan. 2000 yil davomida u qor bilan qoplangan go‘sha bo‘lgan, bugungi manzara insonni hayiqtiradi.

Pokistondagi suv toshqinlari oqibatlari. Foto: Fida Hussain / AFP

Pokiston tumanlaridan birida 2022 yil avgustida suv toshqinidan jabr ko‘rgan erkak va uning bolasi.

Fransiyaning janubiy-g‘arbidagi o‘rmon yong‘ini tutuni. Foto: Gaika Iroz /AFP

Odamlar Fransiya janubiy-g‘arbidagi barxanlardan yurib bormoqda. Fonda o‘rmon yong‘ini tutuni.

Floridadagi Iyen to‘foni oqibatlari. Foto: Giorgio Viera / AFP

Floridaning Fort-Mayyers-Bich shaharchasi turg‘uni Ien to‘foni o‘tganidan keyin turli chiqitlarni yig‘ishtirmoqda.

Tasmaniya oroli sohillariga chiqib qolgan grindlar. Foto: Glenn Nicholls / AFP

Avstraliya Davlat yovvoyi tabiat xizmati xodimlari 2022 yil sentabrida Tasmaniya oroli sohillariga chiqib qolgan 200 ga yaqin grindlarning tanalarini tekshirishmoqda. Grindlar — delfinsimonlar turiga kiruvchi sut emizuvchilar. Ularning o‘limiga sabab atrof-muhit ifloslanishi ham, global isish bo‘lishi ham mumkin.

Shimpanze bilan o‘ynayotgan yigit. Foto: Guerchom Ndebo / AFP

Yigit Kongo Demokratik Respublikasidagi primatlar reabilitatsiya markazida shimpanze bilan o‘ynamoqda. Aytishlaricha u bu yerga 14 yildan buyon ishlaydi.

Fil suyagi qo‘riqchisi. Foto: Jekesai Njikizana / AFP

Zimbabvedagi milliy parklar qurollangan qo‘riqchisi fil suyaklari qurshovida.

Ifloslangan daryo ko‘pigi yonidan o‘tib ketayotgan ayol. Foto: Juan Barreto / AFP

Bu foto 2022 yil aprelida suratga olingan. Unda Kolumbiya poytaxti Bogota shahridagi daryoning ifloslanishi natijasida paydo bo‘lgan ko‘pik tasvirlangan.

Gudzon qo‘ltig‘idagi oq ayiq. Foto: Olivier Morin / AFP

Oq ayiq Gudzon qo‘ltig‘ida uxlamoqda. Bizning davrimizga kelib shunday yirik jonivorlarning ham kun ko‘rishi qiyinlashmoqda.

Dubay shahri fonidagi antilopalar. Foto: Karim Sahib / AFP

2022 yilning 4 yanvarida tushirilgan ushbu fotosuratda Dubay shahri yaqinida o‘tlab yurgan antilopalar tasvirlangan. Yuqori texnologiyali shahar va yovvoyi tabiat bir-biriga naqadar yaqin joylashishi mumkinligini ko‘rsatuvchi ajoyib kadr. Dubayda yuqori texnologiya juda ko‘p, u yerda yaqinda “kosmik turizm” uchun hattoki Oyning nusxasi paydo bo‘ladi.

Argentina sohillari yaqinida suvga sho‘ng‘igan kitning quyrug‘i. Foto: Luis Robayo / AFP

Fotosuratchi Argentinadagi La-Kantera plyajida turib ulkan kitning quyrug‘ini rasmga tushirishga muvaffaq bo‘ldi.

Fil bolalarini o‘ynatayotgan erkak. Foto: Luis Tato / AFP

Kiapi Lakupanai ismli erkak butun umrini fillarga g‘amxo‘rlik qilishga bag‘ishladi. Suratda u Keniyadagi qo‘riqxonalardan birida ikki fil bolasi bilan o‘ynamoqda.

Cho‘lda tashlab ketilgan qayiq. Foto: Martín Silva / AFP

Boliviyaning Punaka Tinta Mariya shahridan uncha uzoq bo‘lmagan ayni paytda qurib qolgan Poopo ko‘lida tashlab ketilgan qayiqning yuqoridan ko‘rinishi.

Plastik chiqindilar orasida suv ichayotgan ot. Foto: Marvin Recinos / AFP

2022 yil sentabrida fotosuratchilardan biri Markaziy Amerikaning u qadar katta bo‘lmagan davlati — Salvadordagi Serron-Grande qo‘riqxonasida plastik va shisha chiqindilar orasidan suv ichishga kelgan otni suratga tushirgan.

Chiqindixonada tizilib o‘tirgan laylaklar. Foto: Menahem Kahana / AFP

O‘rdun daryosining vodiysida joylashgan qayta ishlanuvchi plastiklar chiqindixonasida tizilib olgan laylaklar.

Braziliyada yoqib yuborilgan o‘rmon belbog‘i. Foto: Michael Dantas / AFP

Braziliyadagi transamazon shossesi (BR-230) atrofidagi yoqib yuborilgan o‘rmon belbog‘i. Bu yo‘l uzunligi bo‘yicha Braziliyada uchinchi o‘rinda turadi, uni qurish uchun juda ko‘plab daraxtlar yo‘q qilib yuborilgan.

Italiyadagi «Daraxtlar kutubxonasi» botanika bog‘ining bir qismi. Foto: Miguel Medina / AFP

Fotogalereyadagi boshqa suratlardan farqli o‘laroq, ushbu suratda go‘zallik aks etgan — bu Italiyadagi «Daraxtlar kutubxonasi» botanika bog‘ining bir qismi. Ko‘rsatilgan majmua «Gullar va vertikal o‘rmon» deb ataladi.

Avstraliyadagi suv toshqinlari oqibatlari. Foto: Muhammad Farooq / AFP

Avstraliyaning Pitt-Taun (Sidney shtati) shahri ahli Hoksberi daryosining o‘zandan toshib chiqishi oqibatlarini tomosha qilishmoqda.

 Xitoy orolidagi qadimiy ibodatxonalar. Foto: Noel Celis / AFP

Luosing Dun — Markaziy Xitoyda joylashgan suvi eng chuchuk Poyang ko‘lidagi kichik orolcha. Uning eng baland qismida qadimgi zamonlarda ibodatxonalar qurilgan. Vaqt o‘tishi bilan ular suvga g‘arq bo‘lgan. Bugun Poyang o‘z suv zaxiralaridan judo bo‘layotgani sabab qadimiy ibodatxonalar yana ko‘rinish bera boshladi.

Fransiyadagi o‘rmon yong‘inlaridan so‘ng ko‘kka o‘rlayotgan tutun. Foto: Olivier Morin / AFP

Turistlar Fransiya janubida sodir bo‘lgan o‘rmon yong‘inlarini uzoqdan kuzatib turishibdi.

 Gudzon qo‘ltig‘idagi oq ayiq. Foto: Olivier Morin / AFP

Oq ayiq Gudzon qo‘ltig‘ida cho‘milib chiqqach terisini silkitmoqda.

Laplandiyadagi shimol bug‘usi. Foto: Olivier Morin / AFP

Bu fotosuratni kompyuter ish stoliga ham joylashtirish mumkin. Unda Finlandiyaning Laplandiya o‘rmonlarida o‘tlab yurgan shimol bug‘usi tasvirlangan.

Hondurasdagi ifloslangan plyaj. Foto: Orlando Sierra / AFP

Odamlar Hondurasdagi chiqindilar bilan to‘lib ketgan Omoa plyajida cho‘milishmoqda.

O‘t o‘chiruvchilar og‘ir ish kunidan so‘ng. Foto: Patricia de Melo Moreira / AFP

O‘t o‘chiruvchilar Portugaliyadagi o‘rmon yong‘inini o‘chirib bo‘lgach, suv ichib, dam olishmoqda. Fotosurat 2022 yil avgustida tushirilgan.

Hindistondagi ifloslangan daryoda suzib borayotgan odam. Foto: Sajjad Hussain / AFP

Fotosuratda Hindistondagi ifloslangan va quyqalarga to‘la Yamuna daryosida solda suzib borayotgan odam tasvirlangan. U ikkilamchi xomashyo yig‘ish bilan shug‘ullanadi.

Portugaliyada o‘rmon yong‘inini o‘chirish. Foto: Patricia de Melo Moreira / AFP

O‘t o‘chiruvchi Portugaliyadagi katta o‘rmonni qamrab olgan yong‘inni o‘chirmoqda.

Portugaliyadagi o‘rmon yong‘ini. Foto: Patricia de Melo Moreira / AFP

Portugaliyadagi kichikroq uy egasi o‘rmon yong‘ini tarqalishini xavotir bilan kuzatmoqda.

Fransiyadagi 2022 yilgi o‘rmon yong‘inlari oqibatlari. Foto: Thibaud Moritz / AFP

Qush parvozi balandligidan Fransiyada 2022 yil yozida ro‘y bergan o‘rmon yong‘inlari oqibatlari aniq ko‘rinib turibdi. Bularning barchasi yonib ko‘mirga aylangan daraxtlardan iborat qatorlar.

Boltiq dengizidagi shamol elektr stansiyalari. Foto: Fred Tanneau / AFP

Fotosurat 2022 yilning 16 iyunida tushirilgan. Unda Germaniyaning Boltiq dengizidagi Ryugen orolidan shimoliy-sharqda joylashgan shamol elektr stansiyasi tasvirlangan. 

Mavzuga oid