Oltindan qimmat metallar (fotojamlanma)
Hoynahoy, kaliforniy 252 metallining narxini hatto taxminan ham ayta olmasangiz kerak. Bu ajablanarli emas, zero qandaydir metallning atigi bir grammi 10 million dollarga baholanashini tasavvur qilish qiyin. Metall turining bu darajada qimmatligi uning noyobligi bilan izohlanadi. Butun dunyoda atigi 5 gramm atrofidagi kaliforniy-252'ni topish mumkin. Kaliforniy birinchi marta 1958 yilda aniqlangan. Metall radioaktivligi bilan ajralib turadi. U parchalanganda ulkan miqdordagi energiya ajraladi. Quyida diqqatingizga havola qilinadigan metallar u yoki bu jarayon uchun muhim ahamiyatga ega. Shunisi qiziqki, biz qimmat hisoblaydigan oltin - ular orasida eng arzoni.
Oltin
Narxi: bir grammi - 56 dollar
Oltin — juda og‘ir metall: sof oltin zichligi 19 621 kg/m'ga teng. Metallar orasida zichligi bo‘yicha oltinchi o‘rinni egallaydi, undan oldingi o‘rinlarda - osmiy, iridiy, reniy, platina va plutoniy. Oltinning yuqori zichligi uni qazib olish jarayonini yengillashtiradi.
Rodiy
Narxi: bir grammi - 58 dollar
Rodiy asosan katalitik konvertorlarda avtomobilning uglerod chiqindilarini pasaytirish uchun qo‘llaniladi. Bu metall hech qanday biologik ahamiyatga ega emas. Rodiy birikmalari kundalik hayotda kamdan-kam uchraydi va ularning inson organizmiga ta'siri oxirigacha o‘rganilmagan. Shunga qaramay, ular yuqori toksik va kanserogen modda hisoblanadi.
Platina
Narxi: bir grammi - 60 dollar
Platina va uning qotishmalari zargarlik buyumlarini ishlab chiqarishda keng qo‘llaniladi. Jahon zargarlik sanoati yiliga 50 tonna atrofidagi platinani iste'molda qo‘llaydi. Hozirda Xitoyda umumiy massasi 25 tonna bo‘lgan platinadan 10 millionga yaqin zargarlik buyumi sotiladi.
Plutoniy
Narxi: bir grammi - 4000 dollar
Kumush-oqish rangdagi og‘ir nozik radioaktiv metall. Davriy jadvalda aktinoidlar oilasida joylashgan. Yadroviy qurol, atom reaktorlari uchun yadroviy yoqilg‘i ishlab chiqarishda va kosmik qurilmalar uchun energiya manbai sifatida keng qo‘llaniladi.
Tritiy
Narxi: bir grammi - 30 ming dollar
Bir kilogramm tritiy ishlab chiqarish 30 million dollarga tushadi. U yorug‘lik manbalarida tritiy yoritgichi sifatida qo‘llaniladi.
Osmiy-187
Narxi: bir grammi - 200 ming dollar
Ancha murakkab jarayonlar natijasida olinuvchi qimmatbaho osmiy metalli yetti izotopdan iborat. Har bir izotop turli massa raqamlariga ega - 184 dan 192 gacha, 185 va 191 bundan mustasno. Asosiy moddada bu metallning har bir turi mavjudligi to‘g‘ridan-to‘g‘ri uning massasi raqami oshishiga bog‘liq. Eng og‘ir 192 izotop tabiiy osmiy umumiy hajmining 41 foizini egallaydi, 187 izotop esa - atigi 1,6 foizni.
Kaliforniy 252
Narxi: bir grammi - 27 million dollar
Ishlab chiqarishda bu qadar qimmat element uchun kaliforniy izotoplari hech qanday amaliy qo‘llanmaga ega emas. U 1958 yilda kashf qilingandan beri bor-yo‘g‘i bir marta G‘arbda ishlab chiqarilgan.
Mavzuga oid
17:16 / 28.08.2024
O‘zbekistonda yer va yer osti boyliklarining muhofazasi kuchaytiriladi
18:54 / 28.11.2023
So‘nggi 3 yilda qariyb 30 nafar fuqaro oltin qazib olish jarayonida halok bo‘ldi – Senat
18:13 / 09.07.2021
Qimmatbaho metallarni oltin izlovchilar usulida qazib olish huquqi auksionga chiqarildi
14:38 / 20.09.2019