Ikkinchi tur bo‘ladimi? Turkiyadagi saylov natijalari bo‘yicha so‘nggi ma’lumotlar

Turkiyada 14 may kuni prezidentlik va parlament saylovlari bo‘lib o‘tdi. Davlat rahbarligi uchun amaldagi prezident Rajab Toyyib Erdo‘g‘an, muxolifat alyansining yagona nomzodi Kamol Qilichdoro‘g‘li va ATA ittifakı o‘ng milliyatchi blok yetakchisi Sinan O‘g‘an da’vogarlik qilmoqda. Yana bir muxolifatchi, «Vatan» partiyasi rahabri Muharram Injye 11 may kuni raqiblarini halol raqobat tamoyillarini buzishda ayblab, poygadan chiqdi.

Ovoz berishning ilk natijalari Erdo‘g‘an hokimiyatni saqlab qolishi mumkinligini ko‘rsatmoqda. Turk nashrlarida dastlabki natijalar e’lon qilinganida Erdo‘g‘an katta ustunlik bilan oldinda ketayotgandi – byulletenlarning 9 foizdan ko‘prog‘i hisoblab chiqilgandan keyin, amaldagi prezident 59,47, muxolifat yetakchisi Kamol Qilichdoro‘g‘li esa 34,79 foiz ovozga ega edi.

Shundan keyin tomonlar o‘rtasidagi farq muttasil ravishda qisqarib bordi va ovozlarning 89,24 foizi hisoblab chiqilgan holatda amaldagi prezidentning ovozlari 49,94 foizgacha tushdi, Qilichdoro‘g‘lining ovozlari 44,3foizga yetdi, uchinchi nomzod Sinan O‘g‘anda 5 foizdan ortiqroq.

• 99,2 foiz ovozlar hisoblanganidan keyin Erdo‘g‘anning natijasi 49,39, Qilichdoro‘g‘liniki 44,97 foizni tashkil etmoqda. Ikkinchi tur bo‘ladi.

Natijalar bo‘yicha ma’lumotlar daqiqa sayin o‘zgarib bormoqda.

Agar ovozlar yuz foiz hisoblab chiqilganidan keyin biror nomzod 50 foizdan ortiq ovozga ega bo‘la olmasa, ikki haftadan keyin, 28 may kuni ikki asosiy nomzod o‘rtasida ikkinchi tur o‘tkaziladi.

Jumhuriyat xalq partiyasining (Qilichdoro‘g‘li uning raisi hisoblanadi) Istanbuldagi bo‘limi rahbari Janan Kaftanjio‘g‘li o‘z tvitterida shaharda byulletenlarning 15 foizi hisoblab chiqilganidan keyin muxolifat nomzodi oldinda ketayotgani haqida yozgan. Uning ma’lumotiga ko‘ra, muxolifat nomzodi — 51,33 foiz, Erdo‘g‘an — 43,94 foiz ovoz olayotgandi.

Muxolifat yetakchisining o‘zi esa byulletenlarning 40 foizdan ortig‘i hisoblab chiqilgan vaqtda tvitterida poygada oldinga chiqib olgani haqida yozgan.

Markaziy saylov komissiyasi e’lon qilishicha, saylovda davomat Turkiya uchun rekord darajada — 93,6 foizni tashkil etdi. OdaTV telekanali esa biroz kamtarona raqamlarni keltirgan — 87,62 foiz.

Dastlabki rasmiy natijalar Oliy saylov kengashi (YSK — Markaziy saylov komissiyasi muqobili) tomonidan 15 mayga o‘tar kechasi e’lon qilinishi kutilmoqda. Yakuniy natijalar 19 may kuni e’lon qilinishi kerak.

Ovoz berish natijalari hozircha saylov kuniga bir haftacha vaqt qolganida o‘tkazilgan so‘nggi jamoatchilik so‘rovlari natijalaridan farq qilmoqda. Xususan, Konda kompaniyasi 6–7 may kungi so‘rovlar natijalariga ko‘ra, Qilichdoro‘g‘li 49,3 foiz ovoz bilan ustun kelishi, Erdo‘g‘an 43,7 foiz bilan ikkinchi bo‘lishini prognoz qilgandi.

Erdo‘g‘anning partiyasi — Adolat va taraqqiyot partiyasi — hozircha parlament saylovlarida ham ustunlik qilmoqda. Byulletenlarning 11 foizi hisoblangan holatda, hukmron siyosiy partiya parlamentdagi 600 o‘rindan 349 tasini o‘ziniki qilayotgani, Qilichdoro‘g‘lining Jumhuriyat xalq partiyasi — 98 o‘rin olishini ko‘rsatayotgandi.

Erdo‘g‘an 14 may kuni Istanbulning Uskyudar tumanidagi maktablardan birida ochilgan saylov uchastkasiga borib ovoz berdi. Uchastkada prezident va rafiqasi Emineni tarafdorlari qarshi olishdi. Binoda xavfsizlik choralari qat’iy kuchaytirildi: maktabni xavfsizlik xizmati xodimlari qo‘riqlashdi; atrofga zirhli mashina ham joylashtirildi. Uchastkada olingan videoda Erdo‘g‘an mamlakatda nishonlanayotgan Onalar kuni munosabati bilan bolalarga 200 liradan pul tarqatayotganini ko‘rish mumkin. Ovoz berish vaqtida u bolalarga o‘yinchoqlar ham hadya qildi: o‘g‘il bolalarga mashinalar, qizlarga qo‘g‘irchoqlar. Tongda Erdo‘g‘an saylov natijalarini Istanbuldan turib kuzatishini aytgandi, ammo ovoz berish jarayoni boshlangach, qarorini o‘zgartirib, Anqaraga keldi va Beshtepedagi qarorgohiga joylashdi.

Qilichdoro‘g‘li esa rafiqasi Selvi hamda yana bir nufuzli muxolif siyosatchi, Turkiya poytaxti meri Mansur Yavosh bilan birgalikda Anqaraning Arjantin tumanidagi maktabda ovoz berdi. Ularni ham minglab kishilar olqishlar bilan kutib olishdi.

Qilichdoro‘g‘li ovoz berish jarayoni boshlanishi arafasida tvitter orqali saylovlardagi kuzatuvchilarga yuzlanib, ovozlarni hisoblash jarayonini diqqat bilan kuzatib borishga chaqirgan. «Men demokratiya qahramonlariga murojaat qilmoqchiman. Oxirgi saylov qutisidagi ovozlar sanab chiqilgunicha, hech qachon, hech qanday sabab bilan saylov qutilarini nazardan qochirmang. Xalq irodasi to‘liq va to‘g‘ri namoyon bo‘lishi sizning qat’iyatingizga bog‘liq. Va siz guvoh bo‘lasiz — sizning charchoqlaringiz mukofotlanadi», — deya yozgan siyosatchi.

Saylovlarda ommaviy soxtalashtirish holatlari haqida hozircha xabar berilmagan. Lekin ayrim holatlarda qoidabuzarliklarga yo‘l qo‘yilgan: xususan, Istanbulda va Giresun shahrida uchastkalarda Erdo‘g‘an uchun ovoz berilgan va muhrlangan byulletenlar topilgan. Bu aktlar haqida kuzatuvchilar YSK’ni xabardor qilishgan. Erdo‘g‘anning o‘zi saylovlar «muammosiz» o‘tayotganini aytgan. YSK raisi Ahmad Yyener ham shu fikrni bildirgan.

74 yoshli Qilichdoro‘g‘li — Turkiya parlamenti deputati va Jumhuriyat xalq partiyasi yetakchisi hisoblanadi. Ammo u faqat o‘z partiyasining emas, balki Xalq alyansiga birlashgan muxolifatdagi yana besh partiyaning ham nomzodi hisoblanadi. Muxolifat ichida Qilichdoro‘g‘li eng taniqli siyosatchi emasdi: u reyting bobida kamida ikki partiyadoshi — yuqorida tilga olingan Anqara shahri meri Mansur Yavosh va Istanbul meri Akrom Imomo‘g‘lidan ortda qoladi. Ammo aynan Qilichdoro‘g‘li koalitsiyadagi barcha kuchlarni qanoatlantiradigan figura sifatida tanlandi.