«Hizbulloh» qo‘mondoniga suiqasd, saylovdan mahrum etilgan Le Pen va Harvardni mablag‘dan mosuvo etgan Tramp - kun dayjesti

O‘tgan kun davomida jahonda ro‘y bergan eng asosiy voqealar va yangiliklar sharhi bilan kundalik xabarnomamizda tanishtiramiz.

Isroillik deputat G‘azoni «tozalash»ni talab qildi

Isroilning «Likud» partiyasi vakili Amit Halevi G‘azo sektori to‘liq ishg‘ol qilinishi va «dushmanlardan tozalanishi» kerakligini bildirdi. U «agar bunday qilinmasa g‘azoliklar farzandlaringizni yana o‘ldiradi, nabiralaringizni o‘g‘irlaydi», deya ogohlantirgan.

Haleviga ko‘ra, «o‘zaro kelishuv yo‘q, otashkesimga yetarlicha asos ham yo‘q». U G‘azoni bosib olish va u yerda nazoratni tiklashni muhim, deb atadi.

Eslatib o‘tamiz, Isroil uzoq muzokaralar natijasida erishilgan otashkesim kelishuvini buzib, G‘azodagi urushni 18 mart kuni qayta boshlagan edi. Shundan beri kamida 921 nafar falastinlik halok bo‘lgan. Urush boshlanganidan buyon qurbonlar soni 50 mingdan oshgan.

Isroil 2 martdan G‘azoga barcha yordamlarni to‘xtatib, anklavni yana guruchsiz va oziq-ovqatsiz qoldirdi. BMT ma’lumotiga ko‘ra, aholining 90 foizi ochlik yoqasida.

Isroil «Hizbulloh» qo‘mondonini o‘ldirdi

Livanning janubi va poytaxtidagi Isroil aviahujumlari natijasida «Hizbulloh» guruhining yuqori lavozimli qo‘mondoni Hasan Ali Budayr va uning o‘g‘li halok bo‘ldi.

Bu haqda «Hizbulloh» bayonot berdi. Shuningdek, Livan Sog‘liqni saqlash vazirligi bombalashlar natijasida yana 4 kishi, jumladan, bir ayol halok bo‘lgani, yana 6 nafar fuqaro yaralanganini ma’lum qildi.

Isroil armiyasi rasmiylari ham havodan zarbalar berilganini tasdiqlab, hujumlar Bayrutning janubida «faol terrorchilar»ga qarshi amalga oshirilganini bildirdi.

Bu zo‘ravonlik 28 mart kuni Livandan Isroilning shimoliga qarata raketalar uchirilganidan so‘ng boshlandi. Javob tariqasida Isroil aviatsiyasi Livanning bir nechta nuqtasiga zarba berdi. Vaziyat yana keskinlashmoqda.

Eron yadroviy qurolga ega bo‘lishi bilan ogohlantirdi

Eron oliy rahbarining maslahatchisi Ali Larijoniy AQSh yoki uning ittifoqchilari tomonidan hujum bo‘lsa, Tehron yadroviy qurol yaratishga majbur bo‘lishini bildirdi. Bu haqda u davlat televideniyesi orqali chiqish qildi.

«Biz yadroviy qurolga intilmaymiz. Ammo agar xatoga yo‘l qo‘ysalaringiz, bu yo‘lga o‘zingiz yetaklaysiz. Eron o‘zini himoya qilishiga to‘g‘ri keladi», — dedi Larijoniy. Uning so‘zlariga ko‘ra, bosim kuchaysa, mamlakatda boshqa yo‘l qolmaydi.

Bu bayonot Donald Tramp Eronga «bungacha misli ko‘rilmagan bombardimonlar» bilan tahdid qilganidan so‘ng yangradi. Bunga javoban, oliy rahbar oyatulloh Aliy Xominaiy tashqi tajovuz yuz beradigan bo‘lsa, unga nisbatan «qat’iy javob» qaytarilishini aytgan edi.

Marin Le Pen saylovdan chetlatildi

Fransiya sudi «Milliy birlik» partiyasi rahbari Marin Le Penni Yevropa Ittifoqining 474 ming yevro mablag‘larini maqsadsiz sarflaganlikda aybdor deb topdi va uni besh yilga saylovlarda qatnashish huquqidan mahrum etdi. Jinoyat ishi doirasida yana 20 nafar kishi — deputatlar va yordamchilar ham aybdor deb topilgan.

Sud Le Penga to‘rt yillik qamoq jazosini tayinladi, shundan ikki yili shartli. Qolgan ikki yil davomida u elektron bilaguzuk taqib yuradi. Shuningdek, unga 100 ming yevro jarima ham solindi.

Bu qaror uni 2027 yilgi prezidentlik saylovida ishtirok etishdan mahrum qiladi.

Le Pen sud qarorini «siyosiy o‘ch olish», deb atadi va hukm e’lon qilinishi oldidan sud zalini tark etdi. Oddiy holda apellyatsiya tugamagunicha jazo kuchga kirmaydi, ammo bu gal sud saylovda ishtirok etishni taqiqlashni darhol amalga oshirishga qaror qildi.

So‘nggi so‘rovlarga ko‘ra, Le Pen prezidentlik poygasida 34–37 foiz qo‘llab-quvvatlovga ega edi.

Fransiyada ultrao‘ng siyosatchilar Marin Le Penning sud hukmi orqali prezidentlik poygasidan chetlatilishiga qarshi ommaviy norozilik namoyishlariga chaqirmoqda.

Uning siyosiy hamrohi Jordan Bardella hukmni demokratiyaga hujum deb atab, fransuzlarni g‘azabini ko‘rsatishga chaqirdi. Hozir bu borada jamoatchilik fikri ikkiga bo‘lingan. Shanba-yakshanba kunlari Fransiya bo‘ylab ommaviy namoyishlar o‘tishi kutilyapti.

«Putin faqat muzokara imitatsiyasini qilmoqda» — Berbok

Germaniya Tashqi ishlar vaziri Annalena Berbok Kiyevdagi matbuot anjumanida Vladimir Putinni muzokara jarayonini faqat imitatsiya qilayotganlikda aybladi. Unga ko‘ra, Rossiya rahbari tinchlik emas, g‘alabani ko‘zlamoqda va hali ham o‘z maqsadlaridan «bir millimetr ham chekingani yo‘q».

Berbok Ukraina «haqiqiy o‘t ochishni to‘xtatishga tayyor» ekanini ta’kidlab, Putin esa hali ham tinmay tinch aholi turar joylarini o‘qqa tutyapti, dedi.

U AQSh va NATO davlatlarini Kremlning yangi «taktik harakatlari»ga uchmaslikka chaqirdi. Germaniya NATOda Kiyevni qo‘llab-quvvatlashda davom etadi, dedi u.

Berbok Tramp saylanganidan keyin Kiyevga kelgan ilk Yevropa vazirlaridan bo‘ldi. U, shuningdek, Germaniyada hokimiyat o‘zgarsa ham Ukrainaga yordam to‘xtamasligini bildirdi.

Tramp yangi sanksiyalar muhokamasini boshladi

AQSh prezidenti Donald Tramp Kreml rahbari Vladimir Putindan norozi — Rossiya Ukrainaning tinchlik muzokaralarini kechiktirayotgani sababli Vashington yanada kuchaytirilgan sanksiyalarni muhokama qilmoqda.

Fox News manbalariga ko‘ra, Tramp Rossiya tomonining o‘t ochishni to‘xtatish muzokaralarini qasddan cho‘zib kelayotganidan charchagan. Hozirda AQSh ma’muriyati «keyingi qadam» sifatida kuchli iqtisodiy bosim choralarini ko‘rib chiqmoqda.

Manbalarning ta’kidlashicha, ayni paytda joriy sanksiyalarning bajarilish darajasi past — 10 ballik shkalada 3 ballga teng. Shu bois, «xufiyona flot» deb nomlangan neft tashuvchi kemalar faoliyatini to‘xtatish imkoniyati muhokama markazida turibdi. Ular Rossiya neftini Boltiq dengizi orqali aylanma yo‘llar bilan eksport qilmoqda.

Tramp Harvardni 9 mlrd dollardan mosuvo qilmoqchi

AQSh prezidenti Donald Tramp ma’muriyati Harvard universitetini «antisemitizmga qarshi kurashda yetarli chora ko‘rmaganlikda» ayblab, universitetni 9 mlrd dollarlik federal mablag‘dan mahrum etishi mumkin.

Ma’lum qilinishicha, Ta’lim, Sog‘liqni saqlash vazirliklari va boshqa idoralar Harvard oliygohi bilan tuzilgan shartnomalar va grantlar bo‘yicha keng ko‘lamli tekshiruv boshlashgan. Bu tekshiruv «fuqarolik huquqlari va tenglik qonunlari bajarilishi ta’minlanishi»ni ko‘zlaydi.

Hukumat universitet rahbariyatining mafkuraviy yondashuvi va talabalarni himoya qilishdagi kamchiliklarini tanqid qildi. Harvard esa o‘tmishdagi tanqidlarga javoban antisemitizmga qarshi ishchi guruh tuzgan, kelishuvlarni bekor qilgan va yangi hisobot tizimini joriy etgan edi.

Isroil moliya vaziri iste’fo berdi

Isroil moliya vaziri ultrao‘ng millatchi Betsalel Smotrich lavozimidan iste’fo berdi, ammo Knessetda deputatlik mandatini saqlab qoldi. Uning bu qarori raqobatchi ultrao‘ng partiya yetakchisi Itamar Ben-Gvirga bosim o‘tkazish uchun qo‘yilgan siyosiy manyovr sifatida baholanmoqda.

Smotrich o‘z partiyadoshi Tsvi Sukkotni parlamentga qaytarish maqsadida raqobatchi partiya vakili Itshak Kroyzerni Knessetdan chiqarish uchun maxsus qonuniy mexanizmdan foydalandi. Bu harakat Ben-Gvir bilan kelishuv buzilganiga javob sifatida qilingani aytilmoqda.

Ikki ultrao‘ng partiya o‘rtasidagi ziddiyat martda yana avj oldi, bu esa bosh vazir Binyamin Netanyahu koalitsiyasidagi inqirozni yanada kuchaytirmoqda. Siyosatshunoslar koalitsiya barqarorligiga shubha bilan qaramoqda. Agar inqiroz davom etadigan bo‘lsa bu muddatidan avval parlament saylovlariga olib kelishi mumkin.

Myanmada qurbonlar soni 2700 nafardan oshdi

Myanmadagi 7,7 magnitudali zilzila oqibatida halok bo‘lganlar soni 2719 nafarga yetdi. 4500 dan ziyod kishi jarohat olgan, 441 nafari bedarak yo‘qolgan. Qutqaruvchilarga ba’zi hududlarga yetib borish mushkul bo‘lib qolmoqda — infratuzilma vayrona ahvolda va aloqa uzilgan.

Ma’lum qilinishicha, mamlakat markazi va shimolida 10 mingdan ortiq bino vayron bo‘lgan. Eng katta yo‘qotishlar Mandalay va poytaxt Neypidoda qayd etilgan. Monastirlardan birida 150 rohib vayronalar ostida qolgan, shulardan 50 nafari halok bo‘lgan.

Qutqaruv ishlari og‘ir sharoitda qo‘l mehnati bilan olib borilmoqda. Xalqaro yordam sekin yetib kelmoqda. Xitoy, Hindiston, BAA, Rossiya va AQShdan ko‘mak guruhlari yetib kelgan.

BMT epidemiya xavfi haqida ogohlantirmoqda. Mamlakatda davom etayotgan fuqarolik urushi joylarga yordam yetkazishni qiyinlashtirmoqda.